مهارت های مهار غریزه‌ی جنسی

کنترل شهوت

« اگر غریزه‌ی جنسی محدود گردد و در جای خود به کار برده شود، با سایر تمایلات انسانی تضادی نخواهد داشت، ولی در جایی که غریزه جنسی تعدیل نشده باشد، ناسازگاری و تضاد تمایلات شروع می شود. قهراً‌ این نبرد به پیروزی شهوت و شکست سایر خواهش های فطری و انسانی پایان می پذیرد ». (1)
دکتر کارل گفته است: بسیاری از افراد آن قدر به زندگی حیوانی نزدیک شده اند که مطلقاً جویای ارزش های مادّی هستند. بدین جهت، زندگی آنان خیلی کم مایه تر از حیوانات است، زیرا فقط ارزش های معنوی می تواند به ما روشنایی و شادی ببخشد. (2)
فطرت، جوان را به سوی صفات پسندیده می خواند، ولی غریزه های نفسانی او را به سوی شهوت دعوت می کنند. چنانچه جوانی در این مرحله بتواند در این کشش دو سویه، خویشتنِ خویش را حفظ کند خداوند نیز او را مورد عنایت ویژه قرار می دهد « وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى‏ * فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوَى‏ »؛
اما هر کس که از عظمت پروردگارش ترسیده و نفس را از هوا بازداشته، بهشت جایگاه اوست. (3) چه بسا جوانانی که در اوج شهوت جوانی هم چون حضرت یوسف علیه السلام در دامِ دل باخته ای گرفتار آمده اند، ولی فقط به خاطر تحصیل رضای الهی از آن دام جسته اند و خداوند چشم و گوش آن ها را برای خود باز کرده است و آنان را خاصِ درگاه خویش ساخته است. (4) طبق تحقیق فیزیک دانان چشم بعضی از موجودات امواج الکترومانیتیک صادر می کند. چنانچه دیده کنترل نگردد و چشم دو نامحرم به هم افتد، با نگاه دو علاقه مند به یک دیگر امواج چشم هر دو به یک دیگر برخورد نموده، چیزی مانند جرقه نامرئی به سوی هر دو باز می گردد و علاقه ی طرفین به یک دیگر الهام می شود. غریزه‌ی جنسی یکی از قوی ترین تمایلاتی است که در نهاد انسان وجود دارد و در صورتی که امکان تخلیه آن از راه مشروع ( ازدواج دائم یا موقت) وجود نداشته باشد، باید سعی در کاهش انرژی جنسی نمود که برای این امر می توان از دو روش عمده بهره جست:

الف) مصرف انرژی بدن:

سوخت و ساز زیادی که در بدن نوجوان صورت می گیرد، موجب مصرف زیاد مواد غذایی توسط آنان می گردد؛ خصوصاً‌ زمانی که این مواد دارای انرژی زیادی باشند، لذا بر نوجوان است که این انرژی را درون بدن خود اندوخته نسازد، بلکه با ورزش های بدنی از قبیل پیاده روی، ورزش صبحگاهی، کوه نوردی، شنا و غیره، انرژی ذخیره شده را به مصرف رسانده و بدین طریق از مصرف آن در طغیان شهوت جنسی دوری جوید.
راه دیگر برای مصرف و کاهش انرژی روزه گرفتن است، زیرا روزه باعث استفاده ی بدن از مواد ذخیره شده گشته و موجب مهار انرژی های زائد می گردد و بدین لحاظ برای کنترل غریزه جنسی توصیّه می گردد؛ هرچند فواید اصلی آن اثرگذاری بر روح و نزدیک شدن به خدا و دور شدن از وسوسه های شیطانی است.
در سؤالی که از امام رضا علیه السلام در مورد امر به روزه شد، ایشان فرمود: « برای این که روزه دار به واسطه ی گرسنگی و تشنگی، خاشع، ... عارف و صابر شود ... با آنچه از درهم شکستن شهوات در روزه است، ... ». (5)
« سرّ امر روزه داشتن آن است که قوّه شهویّه، مقهور و ضعیف می شود و تسلّط شیطان کمتر می گردد ». (6)
هنگامی که جوان در اوج لذّت جسمانی، به دامان رحمت روحانی پناه می برد، خداوند او را زیر سایه عنایت خود گرفته و موجب ارتباط عمیق بین او و خدا می گردد و همین امر او را از بحران های روحی نجات می بخشد.

ب) کنترل عوامل محرّک:

چنانچه جوان در محیطی پاک و به دور از هر گونه تحریک قرار گیرد و از لحاظ جسمی نیز در حالتی طبیعی قرار داشته باشد، کمتر دچار هیجانات جنسی شده و سیر طبیعی تحولات جنسی را طی خواهد نمود، ولی از آن جا که انسان ناگزیر از زندگی اجتماعی است، یک سری عوامل در نوجوان ایجاد هیجانات روحی می نماید که در درجه ی اول نوجوان باید قادر به کنترل خود باشد تا بتواند در مراحل بالاتر در اجتماع در صورت مواجهه با مسائل و صحنه های محرک، خود را کنترل نموده و شخصیت واقعی خود را حفظ نماید.  

کنترل نگاه

« چشم » عضو کوچکی است که دنیای وسیعی را در خود جای می دهد و در دیدن مناظر چشم نواز و دل انگیز و جذاب از خود اشتیاق بیشتری نشان می دهد.
دین اسلام با توجه به عواقب دیدن مناظری که به دنبال آن معضلات و مشکلات دامنه داری به دنبال دارد، به مؤمنین سفارش نموده که نگاه و دیده های خود را کنترل کنند و این دستور را نسبت به مرد و زن در دو آیه جداگانه صادر نموده است « قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یُغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ »؛ به مردان با ایمان بگو: دیده فرو نهند. (7) « وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ »؛ و به زنان با ایمان بگو: دیدگان خود را فرو بندند. (8) ولی این دستور را ابتدا متوجّه مردان نموده است، چرا که چشم چرانی معمولاً از طرف مردان است و در مقابل در ادامه ی آیه ی بعد پوشش را متوجّه زنان کرده، چرا که حسّ زیبایی و جلوه نمایی در زنان معمولاً‌ دیده های مردان را به خود جلب می کند و اسلام با کنترل محدوده ی دید، آن ها را از مقدمات گناه بر حذر می دارد.
آیه ی شریفه، در فضایی نگاه کردن را محدود می سازد که حکایت از مناظر شهوت انگیز و ردّ و بدل نگاه بین دو نامحرم وجود دارد، لذا می فرماید: « یُغُضُّوا وَ یَغْضُضْنَ »؛ (9) نگاه خود را کم کنید. و بعد می فرماید: « مِنْ أَبْصَارِهِمْ »، « مِنْ أَبْصَارِهِنَّ » و این محدودیّت را از چشم خویشتن آغاز کنید. (10)
به فرموده ی امام علی علیه السلام: « الْعَیْنُ جَاسُوسُ الْقَلْبِ وَ بَرِیدُ الْعَقْل؛ چشم، پرچم دار و جاسوس دل و دیده بان عقل است ». (11) دیده بان، مشاهدات خود را به مرکز اطلاعات گزارش می کند. در مرکز است که نسبت به مشاهدات دیده بان تصمیم گیری و نیروها بسیج می شوند. چشم نیز پیام رسان دل است. وقتی چیزی دید و به وسیله ی اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک مشاهداتش را به مغز مخابره کرد، در مغز است که تلاطم پدید می آید و هورمون محرّک غرایز به سراسر بدن گسیل می شود. آنچه در مغز رخ می دهد، شاید همان باشد که امام صادق علیه السلام فرموده است:
النَّظْرَةُ بَعْدَ النَّظْرَةِ تَزْرَعُ فِی الْقَلْبِ الشَّهْوَةَ، وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتْنَةً؛ (12)
نگاه پیاپی، بذر شهوت را در دل می افشاند و همین برای هلاکت بیننده،‌ کافی است.
طبق تحقیق فیزیک دانان چشم بعضی از موجودات امواج الکترومانیتیک صادر می کند. چنانچه دیده کنترل نگردد و چشم دو نامحرم به هم افتد، با نگاه دو علاقه مند به یک دیگر امواج چشم هر دو به یک دیگر برخورد نموده، چیزی مانند جرقه نامرئی به سوی هر دو باز می گردد و علاقه ی طرفین به یک دیگر الهام می شود. (13)
لذا خداوند با آگاهی از تأثیرات نگاه، نهی اولیه را متوجه نگاه کرده و فرموده: « چشم پوشی را از دیده های خویش آغاز کنید »، چرا که نگاه شهوت آلود تیری از تیرهای مسموم شیطان است که گناهان بعدی را با خود به دنبال می آورد.

کنترل صدا و گفتار

یکی از محرّک های جنسی نزد مردان، صدای محرّک زنان می باشد. اسلام با توجه به جذبه های خاص زنان در این زمینه، از آنان خواسته است در مقابل مردان نامحرم صدای خویش را نازک و رقیق ننموده، محترمانه صحبت نمایند:
« فَلاَ تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلاَ مَعْرُوفاً... »؛ (14)
به ناز سخن نگویید تا آن که در دلش بیماری است، طمع ورزد و گفتاری شایسته گویید.
در شرع مقدس اسلام شنیدن صدای زن، حرام نشده بلکه آنچه حرام شده است، نازک کردن صدا و با عشوه صحبت کردن زنان است که باعث تحریک مردان شود و هم چنین سخنانی که دارای مضمون محرّک باشد، لذا برای حفظ عفّت و پاک دامنی زن و عدم ایجاد ریبه و لذّت در مرد، کاستن سخن بین دو نامحرم توصیه شده است.
... وَ نَهی أنْ یَتَکَلَّمَ الْمَرْأَةُ عِنْدَ غَیْرِ زَوْجِها أوْ غَیْرِ ذِی مَحْرَمٍ مِنْها أکْثَرَ مِِنْ خَمْسِ کَلَماتٍ مِمَّا لابُدَّ لَها مِنْهُ؛ (15)
رسول اکرم صلی الله علیه و آله نهی فرموده که زن نزد مردی که شوهر یا محرم او نباشد، بیش از پنج کلمه در موردی که ناچار است سخن بگوید.
صحبت دو نامحرم بدون این که خودشان متوجه باشند، کم کم در وجود طرفین ایجاد تمایل و جذبه می نماید. به همین دلیل هم صحبتی مرد و زن نامحرم از کمین گاه های شیطان شمرده شده است (16) و دستورهای اسلام که مبتنی بر از بین بردن هرگونه فسادی است، سعی در مهار و کنترل زمینه های اولی می باشد.
وسایل ارتباطی پیشرفته امروزی کنترل این موارد را بسی سخت و دشوار ساخته است؛ هرچند خودِ این ابزار به خودی خود مزایایی را در بردارد، ولی زمینه ی فساد برخی را فراهم می آورد.
یکی از خطراتی که افراد را در جامعه امروزی از این طریق تهدید می نماید، وسایل ارتباطی پیشرفته از قبیل تلفن، موبایل، اینترنت ( چت کردن و... ) می باشد، که گاه به طور شدید مورد غفلت خانواده ها واقع می گردد. (17)
برخی به گمان امنیّت محیط خانه و اعتماد به جوان و غفلت از وسایل فریبنده ی امروزی دچار مشکلات فراوانی می گردند. چه بسا دخترانی که از طریق مزاحم های تلفنی کارشان به رسوایی انجامیده (18) و افرادی که از طریق ارتباطات ماهواره ای و اینترنتی ( از قبیل تصویرپرداز کامپیوتری ) (19) دامانشان به فحشا آلوده شده است.
دین مبین اسلام برای پرهیز از مبتلا شدن به چنین عواقب وخیمی صحبت با نامحرم را در غیر ضرورت منع نموده و در صورت ضرورت نیز به حدّاقل صحبت، آن هم به شرط آلوده نشدن به گناه و یا احتمال لذّت، محدود نموده است، (20) لذا جوانان در محیط جامعه و دانشگاه باید از حریم دل خود محافظت نموده، از گفت و گوهای احساسی و غیر ضروری پرهیز نمایند. (21)
ابوبصیر می گوید: به زنی درس روخوانی قرآن می دادم، کمی با او شوخی کردم. وقتی خدمت امام باقر علیه السلام رسیدم، به من فرمود: چه چیزی به زن گفتی؟ رنگم پرید و خجالت کشیدم. بعد فرمود: دیگر به طرف آن زن نرو و به او درس مده. (22)
خداوند برای برحذر داشتن از پیش آمد چنین حوادثی به عذاب های سنگین تهدید نموده تا هم چون بازدارنده ای قوی از چنین رخدادهایی پیش گیری نماید.
بیان هر کلمه که انسان را به شهوت رانی سوق دهد، همراه با هزار سال توقف در جهنّم خواهد بود، (23) چرا که تباه شدن دنیا و آخرت را با هم به همراه دارد.
توجه به این مطالب، بیان شیوای مولا علی علیه السلام را به ذهن تداعی می کند: « خصلت های نیک زنان، خصلت های بد مردان است: تکبر و ترس و بخل ». (24) تکبر یعنی در مقابل نامحرم با قاطعیت و وقار صحبت کنند و از حرف زدن با عشوه و تبسم که دیگران را تحریک می کند، پرهیز نمایند. ترس بدین معنا که از تنها بودن با نامحرم پرهیز نموده و از آنچه موجب بدنامی خود و خانواده شان می شود، دوری نمایند. بخل یعنی در حفظ اموال همسر وسواس به خرج داده و قانع باشند.
نگه داریِ اصل حریم بین زن و مرد، همراه با حفظ معنویّات یکی از مهم ترین عوامل مصونیّت از انحرافات جنسی است.

کنترل محرّک های بویایی

حس بویایی یکی از حواسی است که در جذب جنسی حیوانات نقش اساسی دارد. حیوان ماده با ترشح بوهای خاص موجب جذب حیوان نر می گردد. در انسان نیز حس بویایی در تحریکات جنس مؤثر است؛ هر چند تأثیر آن به حدّ سایر موجودات نمی رسد.
ویژگی های خاص زنان موجب می گردد تا استفاده از بوهای خوش در آن ها دارای خصوصیتی ویژه گشته و بر جذابیّت آنان بیفزاید، لذا استفاده از عطرها و بوهای خوش در زنان احکام متفاوتی می یابد.
زینت و خودآرایی زنان و استفاده از بوی خوش برای همسران در اسلام توصیه شده و ترک زینت نهی شده، (25) ولی در مقابل، زینت زن برای نامحرمان منع شده تا آن جا که رفتار زن نباید به گونه ای باشد که زینت های پنهان او فهمیده شود. (26) از این امر روشن می شود که زنان از هرگونه رفتار محرک در جامعه نهی شده اند؛ که از جمله ی آنها ایجاد تحریک از طریق حس بویایی است.
چه بسا زنی که خود را خوش بو ساخته است، در مردی ایجاد تحریک جنسی نموده و او را دچار هیجانات روحی کرده است. ایجاد تحریک از این طریق چنانچه با قصد نامشروع صورت پذیرفته باشد حکم زنا دارد؛ هم چنان که هر عضوی بهره ای از زنا دارد. (27) حضرت مسیح علیه السلام فرموده است:
أیُّمَا امرَأةٍ استَعطَرَتْ وَ خَرَجَتْ لِیُوجَدَ ریحُها فَهِیَ زانِیَةٌ وَ کُلُّ عَینٍ زانِیَةٌ؛
زنی که عطر زده، از خانه خارج شود تا بوی او استشمام شود، این زن شبیه زناکاران خواهد بود و هر چشم که او را بنگرد نیز زناکار است. (28)
استعمال عطریات برای زنان به صورت معمولی چنانچه ایجاد تحریک نکند، اشکالی ندارد، (29) ولی در این باره دقت نظر زنان، به خصوص هنگام برخورد با جوانان قابل تأمل است.  

کنترل لمس و تماس

برخوردهای روزمره ناگزیر از تماس بدنی می باشد، لذا برخی تماس ها در اسلام جایز شمرده شده تا افراد به زحمت نیفتند. این تماس ها محدود به افرادی است که با انسان محرم بوده و روابط بیشتری بین آن ها حاکم است، البته این تماس ها به شرطی جایز است که احتمال واقع شدن گناه در آن نباشد وگرنه تماسی که در آن احتمال لغزش باشد، حتی بین محارم در اسلام منع شده است تا آن جا که تماس بدنی مادر و دختر چنانچه همراه با شهوت باشد، نوعی زنا محسوب می گردد. حضرت علی علیه السلام در این رابطه فرموده است: « مُباشَرَةُ المَرأةِ اِبنَتَها إذا بَلَغَت سِتَّ سِنینَ شُعبَةٌ مِنَ الزِّنی ». (30)
توصیه ی اسلام مبنی بر این که دو مرد یا دو زن در یک بستر قرار نگیرند از همین باب است و هم چنین قرار گرفتن پدری با دخترش یا مادری با پسرش منع شده و در صورت ناچاری به ایجاد حائل توصیه گردیده است. همگی این موارد حکایت از ایجاد تحریک جنسی از طریق لمس و تماس است. (31)
برخوردهای بدنی در محارم در صورت تحریک جنسی منع شده است، ولی در افرادی که نسبت محرمیّت ندارند، هر گونه تماس بدنی منع شده است و حتی دست دادن که در برخی عرف ها به صورت سنت درآمده است، ممنوع شده و حرام گردیده است.
در صورتی که فرد در جامعه ای قرار بگیرد که ناچار به دست دادن با نامحرم باشد، از پشت پوشش و بدون فشار دادن دست مجاز دانسته شده است. (32)
امام جعفر صادق علیه السلام فرمود:
لا یَحِلُّ لِلرَّجُلِ أن یُصافِحَ المَرأةَ إلّا امرَأَة یَحرِمُ عَلَیهِ أنْ یَتَزَوَّجَها؛ أُخت أو بِنت أو عَمَّة أو خالَة أو ابنَة أختٍ أو نَحوَها، فَأمَّا المَرأةُ الَّتی یَحِلُّ لَهُ أنْ یَتَزَوَّجَها، فَلا یُصافِحَها إلاَّ مِن وَراءِ ثَوبٍ، وَلا یَغمِزْ کَفَّها. (33)
تماس با نامحرم، زمینه ساز بسیاری از انحرافات جنسی می باشد و خود نیز نوعی انحراف محسوب می شود و چنانچه نسبت به این امر توجه کافی صورت نگیرد، کم کم از حد لمس فراتر رفته و به مرحله نوازش و بالاتر گسترش می یابد؛ چنان که امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:
مَا مِنْ أَحَدٍ إلَّا وَ هُوَ یُصِیبُ حَظاً مِنَ الزِّنی فَزِنی الْعَیْنَیْنِ النَّظَرُ، وَ زِنی الَفَمِ الْقُبْلَةُ، وَ زِنَی الْیَدَیْنِ اللَّمْسُ صَدَّقَ الْفَرْجُ ذَلِکَ أَوْ کَذَّبَ؛ (34)
هر کسی بهره ای از زنا دارد،‌ زیرا زنای چشم نگاه کردن است و زنای دهان بوسیدن و زنای دو دست لمس کردن می باشد. خواه عورت آن را به مرحله عمل در آورد یا ردّ کند.
برای کنترل این تماس ها، سعی در عدم برخورد با نامحرمان از یک طرف و پوشش کافی مرد و زن و به خصوص زنان از طرف دیگر می تواند مؤثر واقع شود. بهترین راه آن اشباع غریزه از طریق ازدواج شرعی و حلال می باشد که تماس با همسر نه تنها مذموم و نکوهیده نیست بلکه دارای اجر و ثواب (35) نیز می باشد. تماس جنسی در برخی آیات قرآن به تماس تعبیر آمده است.
« لاَ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِن طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ... »؛ (36)
زنان را مادامی که با آنان نزدیکی نکرده، طلاق گوئید، بر شما گناهی نیست... .

کنترل خیال

دنیای نوجوان پر از شور و اشتیاق است و هر منظره دل ربا را در نظر خویش دل انگیزتر جلوه می نمایاند، اما آنچه نوجوان را در معرض خطر قرار می دهد، پرورش صحنه های شهوت انگیز در فکر و خیال است.
یکی از مقدمات مهم خیال، نگاه شهوت انگیز می باشد که در صورت عدم کنترل به صورت نگاه های پی در پی در آمده و تبدیل به چشم چرانی می شود. بنابراین یکی از مهم ترین مراحل کنترل خیال، محدود کردن چشم به مناظری است که او را در معرض گناه قرار ندهد.
در نوجوانی که امکان ارضای شهوات از راه مشروع وجود ندارد و از طرفی قوه ی مخیّله، بسیار قوی کار می کند، کم ترین عامل محرّک موجب پرورش خیالات شهوانی در او گشته و با تقویت دیده ها و شنیده ها در خیال، آن ها را برای خود به صورت لذّت بخش در می آورد و چون فکر دارای محدودیّت بیرونی نیست، امکان هرگونه بهره وری را برای فرد در عالم خیال فراهم می سازد. (37)
در نگاه های عادی، شخص به سرعت می تواند چشم و ذهن خود را از توجه به یک نقطه به سمتی دیگر متمایل سازد، ولی پس از نگاه متمرکز و ایجاد حالت تجّسم، چون شبکه های مغز به فعالیّت ویژه واداشته شده است، انتقال ذهنی از حالتی به حالت دیگر به کندی صورت می گیرد.
برای این که خیالات تحت کنترل درآیند، ابتدا باید افسار چشم کنترل گشته، آن گاه از تصورات تخیلی در مورد جنس مخالف اجتناب ورزید. حضرت عیسی علیه السلام ضمن گفتاری به حواریّون فرمود:
وَ أَنَا اَمُرُکُمْ أنْ لاتُحَدِّثُوا أنْفُسَکُم بِالزِّنی فَضْلاً مِنْ أنْ تَزْنُوا؛ فَإِنَّ مَنْ حَدَّثَ نَفْسَهُ بِالزِّنی کَانَ کَمَنْ أَوْقَدَ فِی بَیْتٍ مُزَوَّقٍ فَأَفْسَدَ التَّزَاوِیقَ الدُّخَانُ وَ إِنْ لَمْ یَحْتَرِقِ الْبَْیتُ؛ (38)
و من به شما امر می کنم که روح خود را به زنا خبر ندهید [فکر زنا نکنید] تا چه رسد به این که زنا کنید، زیرا کسی که روح و فکرش را به زنا خبر دهد، مانند کسی است که در اطاق رنگینی آتش روشن کند، دود آن آتش نقشه های رنگین آن اطاق را کثیف می کند، گرچه خانه را نسوزاند. جاذبه ی غذا خوردن و لذت جنسی از کشش های قوی نفسانی هستند که انسان را در معرض خطر قرار می دهند و توصیه های اسلام مبنی بر عفّت ورزیدن در این امر نشان دهنده ی اهمیت اراده انسانی در کنترل آن دو می باشد. چنانچه غذا خوردن در حدّ نیاز باشد سلامتی جسم و جان را در پی دارد (43) و کم خوردن در اسلام توصیه شده است، چرا که انسان هم چون حیوان نمی باشد که تمام همتّش در پر کردن شکم باشد. تجسّم و پروراندن صحنه های شهوانی، تمام ذهن نوجوان و جوان را پر می کند و حتی از درس و اشتغالات روزانه باز می دارد و ذهن خلاق نوجوان را به جای ایجاد افکار و اعمال سازنده دچار لهویّاتی می سازد که جز ویران گری چیزی در بر ندارد و موجبات استمنا را در نوجوانان پدید می آورد (39) و چنانچه زمینه های گناه در بیرون فراهم باشد، می توان ردّ پای آغاز روابط نامشروع را در نگاه و پرورش خیالات جست و جو نمود.
این مطلب را در بیان حضرت علی علیه السلام می توان یافت که فرمود:
مَنْ کَثُرَ فِکْرُهُ فِی الْمَعاصی دَعَتْهُ إلَیْها؛ (40)
کسی که بسیار درباره ی گناه فکر کند، او را به گناه سوق می دهد.
بهترین راه کنترل خیال، پر کردن اوقات فراغت نوجوان با تفریحات سالم و ایجاد جوّ گفت و شنود در محیط خانواده و بیرون می باشد تا نوجوان کم تر دچار اشتغالات ذهنی بیهوده گردد.

کنترل شکم و شهوت

اسلام زیاده روی در امور شهوانی ( حیوانی ) را نهی نموده و هر امری را در حدّ اعتدال توصیه کرده است. از جمله اموری که موجب زیاد شدن شهوت جنسی می گردد، پرخوری می باشد، چرا که انرژی بدن انباشته شده و در صورت عدم تبدیل آن به انرژی های دیگر موجب طغیان شهوت می گردد. (41)
امام صادق علیه السلام مضرّترین چیز برای قلب مؤمن را پرخوری بیان می دارد، چرا که موجب قساوت قلب و طغیان شهوت می گردد. از همین رو پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای کاهش شهوت جنسی در جوانان، ایشان را به روزه گرفتن توصیه فرمود.
رابطه ی پرخوری با شهوت جنسی را از کنار هم قرار گرفتن آن ها در روایات نیز می توان دریافت؛ آن جا که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وارد شدن مسلمانان به آتش را بیشتر از طریق شکم و عورت بیان می نمایند. (42)
جاذبه ی غذا خوردن و لذت جنسی از کشش های قوی نفسانی هستند که انسان را در معرض خطر قرار می دهند و توصیه های اسلام مبنی بر عفّت ورزیدن در این امر نشان دهنده ی اهمیت اراده انسانی در کنترل آن دو می باشد. چنانچه غذا خوردن در حدّ نیاز باشد سلامتی جسم و جان را در پی دارد (43) و کم خوردن در اسلام توصیه شده است، چرا که انسان هم چون حیوان نمی باشد که تمام همتّش در پر کردن شکم باشد. (44)
توانایی کنترل جنسی با کیفیّت و مقدار خوراک مرتبط می باشد و رمز موفقیت عبادت و بندگی به این دو برمی گردد. به همین خاطر است که امام محمد باقر علیه السلام هیچ عبادتی را برتر از نگه داری شکم و عورت نمی دانند. (45)
میانه روی در خوردن غذا از طرفی و رعایت حلال و حرام بودن آن از طرف دیگر، از اموری است که باید مورد توجه قرار گیرد. تحریم برخی خوردنی ها به دلیل اثرات نامطلوب جسمی و روانی است که بر روی افراد می گذارد؛ به خصوص مسئله می خوارگی و مستی جوانان که موجبات فساد را فراهم می آورد. برخی تصوّر می کنند با خوردن مشروبات الکلی حالت خوشی به آن ها دست می دهد، حال آن که این مشروبات نه تنها محرک نیست، بلکه تخدیر کننده می باشد و اعمال ارادی را دچار اختلال کرده، ظاهراً‌ زندگی در نظر آن ها خوش جلوه می نماید، زیرا با رخوتِ دستگاه تفکر، مغز قادر به تفسیر پیام ها نبوده و کنترل اعمال از دست انسان خارج می شود و حواس انسان از کار افتاده، در نتیجه غم و رنج ناشی از انعکاس حواس را در نمی یابد. (46)
مجالس پارتی که گاه بین گروه های خاص جریان دارد، خطر سقوط جوانان را به این گونه آلودگی ها در پی دارد، چرا که یک بار نوشیدن مشروبات الکلی نه تنها مضرّات خاصّ خود را به دنبال دارد، بلکه موجب اعتیاد به مواد الکلی گردیده و زمینه هرگونه فسادی در ایشان مهیّا می گردد.
یکی از دلایل حرمت نوشیدن مشروبات الکلی در فرمایش امام صادق علیه السلام جرأت پیدا کردن بر محارم و ارتکاب زنا (47) بیان شده است. طبق آماری 88/5 درصد جرایم جنسی مربوط به الکلی ها می باشد. (48)

پی نوشت ها :

1. محمد تقی فلسفی، گفتار فلسفی: جوان از نظر عقل و احساسات، ص 308- 309.
2. همو، بزرگ سال و جوان از نظر افکار و تمایلات، ص 148.
3. نازعات، آیه 40- 41، ترجمه عبدالمحمد آیتی.
4. محمد محمدی ری شهری، کیمیای محبت، ص 77- 81.
5. « ... فإن قال: فلم أُمِروا بالصّوم؟ قیل: لکی یَعرِفوا ألَمَ الجوعِ و العطشِ، فیستدلّوا علی فقرِ الآخرةِ،و لیکونَ الصائمُ خاشعاً لیلاً مستکیناً مأجوراً محتسباً عارفاً صابراً‌ لما أصابَةُ مِنَ الجوعِ و العطشِ، فیستوجبُ الثوابَ مع ما فیه منَ الانکسارِ عن الشهواتِ... ». (محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 5، ص 465- 466، حدیث 10613).
6. ملا احمد نراقی، معراج السعاده، ص 877.
7. نور، آیه 30، ترجمه محمد مهدی فولادوند.
8. همان، آیه 31، همان.
9. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 436، ص 14.
10. محمد حسین طباطبائی، همان، ج 15، ص 158.
11. میرزا حسین نوری طباطبائی، مستدرک الوسائل، ج 14، ص 269 و بحارالأنوار، ج 101، ص 41.
12. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 18.
13. یوسف غلامی، جلوه نمایی زنان و نگاه مردان، ص 122- 123.
14. احزاب، آیه 32.
15. شیخ صدوق، همان، ص 6.
16. عن جعفر بن محمد علیه السلام: « محادثة النساءِ من مصائدِ الشیطان ». (میرزا حسین النوری الطبرسی، مستدرک الوسائل، ج 14، ص 273).
17. ر. ک: لیلا طاهر، « نگاهی به پدیده دوستیابی اینترنتی »، ضمیمه جام جم، ص 12، مورخ 1382/4/19 و « دوستیابی اینترنتی در هاله ای از ابهام »، صدای عدالت، ص 5، مورخ 1382/4/19.
18. ر. ک: محمود اکبری، برای ریحانه، ص 44- 45.
19. وِب کَم: webcam
20. ر. ک: سید مسعود معصومی، احکام روابط زن و مرد و مسائل اجتماعی آنان، ص 103- 109.
21. « دانشگاه و کلاس های مختلط »، کیهان، ص 10، مورخ 1383/1/25.
22. عَنْ أبِی بَصیرٍ قَالَ: کُنْتُ أُقْرِئُ امرَأَةً کُنْتُ أُعَلِّمُهَا الْقُرآنَ فَمَازَحْتُهَا بِشَیءٍ فَقَدِمْتُ عَلَی أبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فَقَالَ لِی: « أیَّ شَیءٍ قُلْتَ لِلْمَرْأةِ » فَغَطَّیْتُ وَجْهِی، فَقَالَ لَاتَعُودَنَّ إلَیْهَا ». (وسایل الشیعه، ج 20، ص 198، حدیث 25419).
23. « وَ مَنْ فَاکَهَ امْرَأةً لایمْلِکُهَا حُبِسَ بِکُلِّ کَلِمَةٍ کَلَّمَهَا فِی الدُّنْیَا أَلْفَ عَام » و کسی که با زن نامحرمی به شوخی سخن گوید، به هر کلمه آن هزار سال در قیامت توقیف می شود ». (همان، حدیث 25418).
24. حکمت 231: « خِیَارُ خِصَالِ النِّسَاءِ شِرَارُ خِصَالِ الرِّجَالِ الزَّهْوُ وَ الْجُبْنُ وَ الْبُخْلُ، فَإذَا کَانَتِ الْمَرْأةُ مَزْهُوَّةً لَمْ تُمَکِّنْ‌ مِنْ نَفْسِهَا، وَ إذَا کانَتْ بَخِیلَةً حَفِظَتْ مَالَهَا وَ مَالَ بَعْلِهَا، وَ إذَا کَانَتْ جَبَانَةً فَرِقَتْ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ یَعْرُضُ لَهَا ». (ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج 19، ص 65).
25. « قال الصادق علیه السلام: لا ینبغی للمرأةِ أن تعطلَ نفسَها ولو أن تعلّقَ فی عنقِها قلادةٌ؛ بر زن شایسته نیست [که به خاطر شوهر]، به خود نرسد، ولو گردنبندی به گردن بیاویزد ». (محمد محمدی ری شهری. میزان الحکمه، ج 4، ص 317. (باب الزینة)).
26. نور، آیه 31: « ... وَلاَ یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ »؛ و پاهای خود را [به گونه ای] به زمین نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می دارند، معلوم گردد. ترجمه محمد مهدی فولادوند.
27. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 4، ص 241- 242.
28. همان، ص 242.
29. آیات عظام امام خمینی و گلپایگانی و اراکی قدس سره، احکام روابط زن و مرد و مسائل اجتماعی آنان، تدوین سید مسعود معصومی، ص 86.
30. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 23، ص 96، حدیث 52.
31. قال علی علیه السلام: « لا یَنَامُ الرَّجُلُ مَعَ الرَّجُلِ وَ لا الْمَرْأَةُ مَعَ الْمَرْأَةِ فِی ثَوْبٍ وَاحِد ». (محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 10، ص 110). قَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله: « لا یُبَاشِرُ الرَّجُلُ الرَّجُلَ إلَّا وَ بَیْنَهُمَا ثَوْبٌ وَ لا تُباشَرُ الْمَرْأَةَ الْمَرْأَةَ إلَّا وَ بَیْنَهُمَا ثَوْبٌ ». (همان، ج 101، ص 48، حدیث 8).
32. قَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه و آله: « لا یُبَاشِرُ الرَّجُلُ الرَّجُلُ إلَّا وَ بَیْنُهمَا ثَوْبٌ، وَ لاتُبَاشِرُ الْمَرْأةُ المَرْأةَ إلَّا وَ بَیْنَهُمَا ثَوبٌ ». (بحارالانوار، ج 101، ص 37، حدیث 27).
33. « بر مرد حلال نیست که با زنی دست بدهد، مگر زنی که ازدواجش با آن مرد حرام باشد: خواهر یا دختر یا عمه یا خاله یا دختر یا خواهر یا مثل این ها، اما زنی که ازدواجش با آن مرد حلال است، مرد جز از پشت لباس با او دست ندهد و دستش را نفشارد. »، اصول کافی، ج 5، ص 525.
34. وسائل الشیعه، ج 20، ص 191، حدیث 25396.
35. احمد صادقی اردستانی، اسلام و مسائل جنسی و زناشویی، ص 113- 115.
36. بقره، آیه 236.
37. یوسف غلامی، جلوه نمایی زنان و نگاه مردان، ص 113.
38. بحارالانوار، ج 14، ص 331 و وسایل الشیعه، ج 20، ص 318، حدیث 25719.
39. ر. ک: ناصر مکارم شیرازی، مشکلات جنسی جوانان.
40. عبدالواحد آملی، غررالحکم، ص 186، حدیث 3543.
41. « لیس شیءٌ أضرَّ لقلبِ الؤمنِ من کَثرةِ الأکلِ، و هی مورثةُ شیئین: قسوةِ القلبِ و هیجانِ الشهوةِ ». (محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 6، ص 117 (باب الاکل)).
42. « أکثرُ ماتلجُ به أمتّی النارَ الأجوَفانِ: البطنُ و الفرجُ ». (همان، ص 361).
43. قال علی علیه السلام: « مَنِ اقتصدَ فی أکلِهِ کَثُرَتْ صحّتُةُ و صَلُحَتْ فکرتُهُ ». (همان، ص 117).
44. قال علی علیه السلام: « إنّ البهائمِ همُّها بطونُها ». نهج البلاغه، خطبه 153.
45. « ما عُبِدَ اللهُ بشیءٍ أفضل من عفّةِ بطنٍ و فرجٍ ». (محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 6، ص 361، (باب العفه).
46. ر. پاک نژاد، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 7، ص 197 و ص 174- 175.
47. عن المفضّل قال: قلتُ لأبی عبدالله علیه السلام لِمَ حرّم اللهُ الخمرَ؟ قال: « حرّم اللهُ الخمرَ لفعلها و فسادِها؛ لأنَّ مَدمِنَ الخمرِ تورثُهُ الارتعاشَ و تذهبُ بنورِهِ، و تُهَدِّمُ مروّتَهُ، و تَحمِلُه علی أن یَجتَرِیءَ علی ارتکابِ المحارمِ، و سفکِ الدماءِ، و رکوبِ الزنی و لا یؤمنُ إذا سَکَرَ أن یثبَ علی حرمه و هو لا یعقلُ ذلک و لا یزیدُ شاربَها إلّا کلَّ شرٍ ». (محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 3، ص 162- 163)، (باب الخمر).
48. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج 2، ص 125.

منبع مقاله :
هاشمی، ریحانه؛ هاشمی زاده، محمد حسن؛ (1389)، شیوه های کنترل غریزه جنسی از نگاه اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، چاپ اول